برنامهای که به مانع تحریمها خورد
محسن صالحی‌نیا، معاون صنایع سابق و معاون شهرکهای صنعتی فعلی وزارت صمت پیش از این به روزنامه «دنیای خودرو» گفته بود: «درصورتیکه خودروسازان چینی طی سال 97 به 30درصد داخلی‌سازی دست پیدا نکنند، مشمول پرداخت تعرفه کامل خواهند شد.» به گفته صالحی نیا، طبق برنامه‌ریزی وزارت صمت، قرار بر این بود که در سال 98 میزان داخلی‌سازی خودروهای چینی به 40درصد برسد؛ موضوعی که با توجه به شرایط تحریم و اما و اگرهای مطرحشده درخصوص کلیت همکاری برخی خودروسازان چینی اجرا نشده و مشخص نیست اصولا چگونه قرار است اجرایی شود. به نظر می‌رسد سخت‌گیری وزارت صمت و دولت بیشتر برای واردات سی‌بی‌یو است و صرف تولید و مونتاژ خودرو در داخل کشور توجیهی برای تولید داخل بودن است و درصد آن خیلی اهمیت ندارد. به این ترتیب اگر واردکنندگان خودروهای خارجی اقدام به مونتاژ خودرو در داخل کشور می‌کردند و با هر میزان داخلی‌سازی (داخلی‌سازی‌های با حجم 20درصد به مواردی مانند مونتاژ، روکش صندلی، شیشه، تایر و موارد جزئی دیگر ختم می‌شود) اقدام به سرهم کردن خودرو می‌کردند، می‌توانستند با تعرفه بسیار پایین هرتعداد خودرو می‌خواستند تولید کنند. اما این روش در مقایسه با فعالیتی که ترکیه‌ای‌ها انجام می‌دهند، حتی مونتاژ هم به حساب نمی‌آید و بیشتر روشی است برای دورزدن تعرفه واردات، زیرا آنچنان که باید ارزش افزوده‌ای ایجاد نمی‌کند.
تیراژ و تداوم؛ پیششرط ظرفیتسازی برای تولید داخل
فرشاد مقیمی با تاکید بر این موضوع که قطعه‌سازان باید ظرفیت داخلی‌سازی را داشته باشند، می‌گوید: «وقتی خودرویی می‌خواهد داخلی‌سازی شود، قطعه‌سازان هم باید ظرفیت آن را ایجاد کنند؛ اما این داخلی‌سازی از ۲۰درصد شروع شده و بسته به نوع خودرو ممکن است افزایش یافته و ارتقای آن، در مدت زمان متفاوتی انجام شود و در برخی موارد هم، زمان کوتاه یا بلند شود.» معاون وزیر صمت می‌افزاید: «ممکن است در بازه زمانی ششماهه، داخلی‌سازی به درصد بالاتری برسد و ممکن است در جاهای دیگری هم ظرفیت پایین‌تر باشد و این کار با کندی بیشتری پیگیری شود.» این درحالی است که قطعه‌سازان بارها از عدم همکاری چینی‌ها با آن‌ها ابراز گلایه کرده‌اند. یکی از فعالان قطعه‌سازی پیش از این به روزنامه «دنیای خودرو» گفته بود که چینی‌ها هر سال در پلت‌فرم‌های خود تغییراتی می‌دهند تا از نظر تیراژ، صرفه اقتصادی برای تولیدکننده داخلی نداشته باشد. یعنی کاری می‌کنند که قطعات مشابه همدیگر نباشند تا قطعه‌سازان داخلی نتوانند قطعات مختلف را تولید کنند. این بدان معناست که سالانه تغییراتی در پلت‌فرم یک محصول ثابت داده می‌شود و قطعات نیز تغییر می‌کنند و به‌این خاطر نمی‌توان قطعات را داخلی‌سازی کرد.
بازارسنجی در ایران برای توسعه فروش جهانی
این بحث وقتی جالبتر می‌شود که میشنویم برخی از خودروهای چینی حتی داخلی‌سازی 20درصدی را هم اجرا نمی‌کنند. مقیمی در این باره می‌گوید: «افزایش داخلی‌سازی باید در یک بازه زمانی انجام شود، به این معنا که خودرویی که امروز در داخل کشور وارد می‌شود، باید از ۲۰درصد داخلی‌سازی شروع کند، اما برخی از خودروهایی که در گذشته وارد کشور شده بودند، درصد بالایی از بومیسازی را ندارند.» وی در پاسخ به این سوال که اکنون سقف داخلی‌سازی خودروهای چینی چند درصد است، می‌گوید: «در این رابطه باید با آمار و ارقام سخن گفت.» از این صحبت معاون وزیر صمت این‌طور برداشت می‌شود که برخی از خودروهای چینی صرفا در ایران روی هم سوار می‌شوند، موردی که نه برای قطعه‌سازان کشور نفعی دارد و نه سبب انتقال تکنولوژی ساخت می‌شود، بلکه تنها کمک می‌کند خودروهای آن‌ها با هدف توسعه بازار جهانی در ایران آزمایش شوند و به فروش برسند.
منبع: دنیای خودرو