داشبورد نباید هیچ گونی صدایی از قبیل صدای جیر جیر یا حالت تقه خوردن داشته باشد ، اصولا این موارد در هنگام رانندگی مشخص می شود . اگر خودرو مجهز به کیسه ی هوای سرنشین بود ، محل آن را چک نمایید تا برآمدگی یا فرو رفتگی در آن قسمت وجود نداشته باشد ، درز های داشبورد باید به درستی روی هم قرار گرفته باشند و درب محفظه درون داشبورد باید به خوبی باز و بسته شود و لقی نداشته باشد . همچنین دقت داشته باشید که آثار خط و خش ، فرورفتگی ، شکستگی و یا رنگ پریدگی روی داشبورد وجود نداشته باشد .
هرگونه آثار روی سقف از قبیل سوختگی ، تغییر رنگ غیر عادی ، چروک شدگی روکش سقف و یا سوراخ و پاره شدن آن جای تامل دارد . سقف خودرو باید کاملا صاف و یک دست باشد و روکش آن به خوبی روی آن قرار گرفته باشد . در صورتی که خودرو مجهز به سانروف یا سقف پاناروما ( سقف شیشه ای ) بود ، هیچ گونه ترک و شکستگی نباید روی آن وجو داشته باشد ، از درست باز و بسته شدن سانروف و یا پوشش سقف پانوراما مطمئن شوید .
کنسول در بعضی از خودروها محلی برای قرار دادن دست بوده که در رانندگی طولانی باعث آسیب رساندن به دست نشده و مانع از خستگی بیش از حد دست گردد . در صورتی که این جای دست روکش چرم نیز به همراه داشت دقت کنید که ساییدگی نداشته باشد .
سیستم تهویه خودرو حتما باید مورد بررسی قرار گیرد ، تمام دکمه ها باید دارای عملکرد مناسبی باشند و هیچ کدام نباید شکسته و یا خراب باشند ، در زمانی که موتور خودرو روشن است در صورتی که مجهز به سیستم تهویه مطبوع 2 یا 4 گانه بوده ، دمای سیستم تهویه مطبوع را روی 2 یا 4 دمای مختلف با اختلاف بالا ( بسته به 2 گانه یا 4 گانه بودن سیستم ) قرار دهید ، بعد از چند ثانیه تفاوت دما بین دریچه ها باید کاملا مشهود باشد . در سیستم های عادی کافی است فن را روی درجات مختلف بگذارید و از سالم بودن آن مطمئن شوید .
سیستم نور و چراغ های هر خودرویی یکی از موارد مهم می باشد ، در صورت امکان تمام چراغهای پشت آمپر را بررسی نموده ، چراغهای خارجی خوردرو را حتی المقدور در محیطی تاریک مورد بررسی قرار دهید تا از طیف نور و سالم بودن کارکرد آن ها اطمینان کافی را به عمل آورید . همچنینی این عمل را برای چراغهای عقب نیز به انجام برسانید و از سالم بودن تمام چراغ ها ( چراغ سوم ترمز و همچنین چراغ مه شکن ) اطمینان حاصل نمایید . در کاملا ترین خودرو ها , نورپردازی داخل اتاق معمولا به نور پردازی پشت آمپر , دکمه های فرمان , سیستم صوتی , جای پا , کنسول میانی و اهرم باز و بسته کردن شیشه ها و روکش درب های جلو و عقب ختم می شود ، لذا در صورت سالم بودن چراغ این قسمت ها جای نگرانی نیست . حتما دسته راهنمای خودرو و تمام چراغهای چشمک زن را امتحان نموده و فلاشر خودرو را نیز بررسی نمایید تا هم از سرعت فلاشر ها اطمینان حاصل نمایید و هم از سالم بودن عملکرد آن ها .
دسته کنترل کننده برف پاک کن و شیشه شورها را حتما بررسی نموده و در تمام سرعت ها و در همه جهات آنرا چک نمایید تا هیچ مشکل و ایرادی از چشمان شما دور نماند .
داخل بدنه خودرو را حتما بررسی نمایید تا هیچ ایرادی نداشته باشد و مواردی که باید به دقت بررسی بشوند ، پوسیدگی کف خودرو ، زنگ زدگی کف خودرو ، محل جوش و یا تمیز ( در اصطلاح تریم گویند ) کاری جوش ، برش ، خم و یا علائمی از صاف کاری و رنگ شدگی و مواردی که کاملا غیر عادی به نظر بیاید در خودرو ، زیرا هر کدام از موارد خودرو در بدنه منجر به مخدوش شدن و آسیب به شاسی گردیده و مشکلات فراوانی به همراه خواهد داشت .
موارد فوق را در صندوق عقب نیز بررسی نمایید و هر نکته غیر عادی را تا پیدا نمودن علت آن پیگیری نمایید ، از وجود زاپاس با کیفیت مناسب در صندق بار اطمینان حاصل نمایید ، وجود جعبه ابزار و آچارهایی که شرکت برای هر خودرو در نظر گرفته است را بررسی نمایید ، از وجود کفی های فابریک کارخانه و کیفیت و سالم بودن آن ها اطمینان حاصل نمایید تا بعدا از خرید خودروی فوق دارای آرامش خاطر باشید .
از عملکرد ترمز دستی کاملا اطمینان حاصل نمایید به نحوی که در یک مسیری که دارای شیب می باشد ، آنرا بررسی نمایید تا هیچ مشکلی مشاهده نگردد و از سلامت عملکرد ترمز دستی نیز اطمینان لازم را به عمل آورید .
بخش فنی خودرو بسیار بخش مهم و قابل توجه ای است ، زیرا ایراد در این بخش منجر به اتخاذ تصمیم نهایی از طرف شما برای خرید و یا نخریدن خودرو می باشد . اگر به مسائل فنی و موارد اینچنینی آشنایی کامل دارید که امیدواریم در انتخاب خودرو بهترین را انتخاب نمایید ولی اگر در این زمینه مهارت کافی ندارید ، سعی نمایید یا به همراه یک فردی که در این زمینه خبره می باشد برای خرید خودرو اقدام نمایید و یا اینکه به توصیه هایی که در ادامه مشاهده می نمایید کاملا عمل نمایید تا بتوانید در خرید خود مصمم تر و بهتر عمل نمایید . در نهایت نیز خودرو فوق را به یکی از تعمیرکاران مجاز شرکتی نشان داده و نظر تعمیرکاران حرفه ای را در خصوص خودرو فوق نیز جویا شوید .
در بخش فنی به 2 قسمت تست حرکت خودرو ( که نشان از معیوب بودن قطعات سیستم تعلیق ، شاسی ، عملکرد مناسب موتور و گیربکس ، ترمزها و فنر بندی ماشین دارند ) و بررسی در حالت ایستاده خودرو ، تقسیم می شوند .
در تست ایستاده ابتدای امر باید کاپوت خودرو را بالا بزنید و داخل محفظه موتور را به دقت بررسی نمایید ، افرادی که دارای صداقت در فروش خودرو باشند و از خودرو خویش اطمینان دارند ، قبل از مراجعه برای فروش خودرو ، به کارواش رفته و خودرو را برای کارواش کامل ارائه می دهند به نحوی که تمام زیر خودرو و داخل کاپوت و بدنه ، تمیز بوده و شما به راحتی می توانید خودرو را انتخاب نمایید ولی اگر مشاهده شد که خودرو فوق دارای کثیفی بیش از حد است ، باید تقاضا نمایید که شستشوی نسبتا کاملی بر روی محفظه موتور و زیر خودرو خودرو انجام گردد ( در اصطلاح به آن موتور شویی و زیر شویی گویند ) تا بتوان به دقت ظاهر قطعات فنی و ایرادات شاسی را مشاهده نمود .
در محفظه موتور حتما تمام بست ها ، تمام لوله های رابط ، رادیاتور و مخزن رادیاتور ، تسمه ها ، دسته موتورها و تمام موارد اینچنینی مشاهده گردد که هیچ کدام دارای پوسیدگی بیش از حد ، دارای زخم خوردگی و یا اتصال نا مناسب نباشند تا از سلامت اتصالات موتور خودرو اطمینان کافی را به عمل آورید .
در ادامه این موارد سطح رادیاتور ، مخزن روغن ترمز ( از نظر اندازه و غلظت مناسب روغن موجود ) مخزن انبساط آب رادیاتور و وجود آب به شفافیت مناسب و نبود هیچگونه زنگ آهن و موارد مشابه در آب رادیاتور و محفظه انبساط رادیاتور اطمینان کامل به عمل آورید .
روغن موتور خودرو را بررسی نمایید و همچنین گیج روغن موتور را به درستی بررسی نمایید تا اطمینان کافی حاصل گردد از نبود هرگونه براده و یا پیلیسه ای در روغن موتور بیش از حد مجاز ( دانه های کربن که همان روغن سوخته بوده و این نشان از آسیب دیدن موتور و یا تعویض ننمودن به موقع روغن موتور و مواردی که باعث آسیب رساندن به موتور خودرو خواهد شد را دارد ) .
باتری خودرو را حتما بررسی نمایید ، ابتدا از نظر تمام بست ها و اتصالات ، دوم نگهدارنده مناسب باتری خودرو ، سوم سالم بودن باتری به نحوی که اگر باتری اتمی باشد ، نشان دهنده آن باید کاملا سبز رنگ باشد و اگر اسیدی باشد ، باید از وجود آب اسد کافی در خانه های باتری و نیز سالم بودن خانه های باتری و میزان عمر باتری اسیدی نیز بسیار مهم می باشد .
از سالم بودن محفظه ورودی هوا ، اتصالات آن ، سالم بودن فیلتر هوا و نداشتن نشتی در مسیر ورود هوای موتور اطمینان حاصل نمایید زیرا این موارد اگر درست نباشند ، موتور خودرو به خوبی و درستی عمل تنفس ( همان مکش هوا ) را انجام نمی دهد و باعث کاهش عملکرد موتور خودرو خواهد شد .
پس از بررسی محفظه موتور و سالم بودن ظاهری قطعات ، باید موتور خودرو را روشن نمایید ، در برخی از خودروهای کنونی دنده اتوماتیک باید کلید خودرو را در جایگاه خود قرار داده و دکمه استارت خودرو را پس از چند لحظه فشار دهید ، البته قبل از آن حتما باید پای خود را بر روی ترمز نگاه دارید ، برای خودروهایی که با سویچ روشن می شوند ، پس از قرار دادن سویچ در حالت جرقه ( IGN ) و چند لحظه انتظار ، باید موتور خودرو با اولین استارت روشن گردد ( البته در برخی موارد 2 استارت نیز قابل توجیه و بدون مشکل می باشد ) .
پس از روشن نمودن موتور خودرو ، دور آرام موتور را بررسی نمایید ، به این نحو که موتور را پس از روشن نمودن ، نه گاز داده و نه دیگر عملی انجام دهید ( مانند ترمز گرفتن و کلاچ گرفتن ) ، سپس به لرزش و صدای اتاق توجه نمایید و ببینید که صدای غیر طبیعی به داخل اتاق خودرو وارد می شود یا خیر و یا اینکه بدنه خودرو صدایی غیر طبیعی و یا لرزشی غیر طبیعی دارد ، در صورتی که چنین مواردی مشاهده شد ، خودرو مناسب نمی باشد . در هنگام روشن نمودن و پس از آن نباید صدایی غیر طبیعی از موتور خودرو بشنوید و باید صدایی آرام و کارکردی بدون صدای اضافی داشته باشد ، برای پی بردن به صدای موتور هر خودرویی ، ترجیحا از قبل به صدای خودروهایی که سالم بوده و در حال کار کردن هستند توجه داشته باشید .
پس از بررسی داخل اتاق و صدای داخل اتاق ، کاپوت خودرو را باز نموده و به بررسی صدای موتور اقدام نمایید که اگر موتور با صدایی آرام در حال کار کرد بوده ، هیچ ایرادی نداشته ولی اگر کوچکترین صدایی غیر طبیعی در حال کار کرد موتور شنیده بشود از خرید خودرو صرف نظر نمایید .
پس از اطمینان از نداشتن هیچ گونه صدای غیر طبیعی ، درب قالپاق سوپاپ را برداشته ( محل ورود روغن بر روی سر سیلندر ) و با کف دست بر روی آن کمی فشار وارد نمایید و در صورتی که فشار هوا و یا دود آبی رنگ که نشان از روغن سوخته دارد را مشاهده نموده اید ، از خرید خودروی فوق صرف نظر نمایید زیرا داشتن کمپرس در سرسیلندر نشان از ناسالم بودن موتور داشته و یا موتور تعمیری می باشد ( تراش خوردن سر سیلندر به هر دلیلی را موتور تعمیری گویند ) .
در انتها نیز از وجود نشتی آب و روغن اطمینان کامل حاصل نمایید ، به نحوی که سینی زیر خودر را کاملا بررسی نموده و یا اینکه زیر خودرو را بررسی نمایید و ببینید آیا در زمان توقف ، نشتی آب و یا روغن مشاهده شده است یا خیر ، در نهایت نیز در زمان روشن بودن موتور خودرو کمی در حالت درجا به آن گاز بدهید و ببینید آیا موتور خودرو صدایی غیر طبیعی از خود بروز می دهد . در هنگام افزایش دور موتور به اگزوز خودرو و دودهای خروجی با دقت توجه نمایید و اگر وجود بخار آب بیش از حد ( زیرا در ابتدای استارت خروج بخار آب از اگزوز کاملا طبیعی بوده ولی پس از گرم شدن موتور دیگر نباید بخار آب مشاهده گردد ) استاندارد و متعارف ، وجود دود مشکی رنگ و وجود دود آبی رنگ از اگزوز هرگز نشانه خوبی برای یک خودروی سالم نمی باشد .
پس از انجام آزمایشهای فوق به تست جاده اقدام نمایید به نحوی که خودتان پشت خودرو قرار بگیرید و اقدام به رانندگی با خودرو نمایید .
اگر گیربکس خودرو اتوماتیک بود ، پس از روشن نمودن خودرو ، دسته دنده را در حالت حرکت انتخاب نمایید ( D و یا R و یا یکی از دنده ها ) ، از پارک خارج شده و نسبت به تعویض دنده اقدام نمایید ، ( اگر امکان داشت خودرو را در بزرگراه تست نمایید و تا دنده 3 با خودرو به رانندگی بپردازید تا هیچگونه صدا و یا لرزش غیر عادی در خودرو احساس ننمایید ) ، پس از رانندگی و اطمینان از آنکه خودرو دارای ایرادی ( صدای خاص ، تقه زدن و یا ضربه زدن در هنگام تعویض دنده ، کندی تعویض دنده در گیربکس های اتوماتیک و مواردی اینچنینی ) نمی باشد ، به نرمی در حال حرکت و تعادل خودرو دقت نمایید . پس از آن به بالانس بودن خودرو دقت نمایید ، به نحوی که در زمان حرکت خودرو زمانی که در بزرگراه و یا خیابان در حال حرکت هستید و هیچ خودرویی در اطراف و نزدیکی شما حضور ندارد ، فرمان را رها نمایید و مشاهده کنید که خودرو به سمت راست یا چپ مسیر انحراف پیدا ننماید ( این حرکت را یک دست کشیدن خودرو در اصطلاح گویند ) و در مسیری مستقیم به حرکت خویش ادامه دهد و اگر چنین نبود کمی در خرید خود دقت نمایید . دقت کنید در حرکت فرمان لرزش بیش از حد نداشته باشد ، فرمان حالت ضربه زدن نداشته باشد ( اصطلاحا فرمان نکوبد ) ، نرمی خودرو و صدا ندادن ستون های خودرو ، صدا ندادن بدنه خودرو ( در برخی موارد ایراد از طراحی خودرو بوده که صدای بیروی و شکاف هوا به راحتی داخل اتاق شنیده می شود ، سعی نمایید قبل از خرید هر خودرویی اطلاعات کافی از خودروی مذکور را بدست آورید ) ، نداشتن لرزش بیش از حد خودرو و مواردی اینچنینی حتما مورد نظرتان باشد و بررسی نمایید .
برای خودروهایی که با دنده دستی هستند ، حتما مناسب بودن صفحه کلاچ را امتحان نمایید و این عمل تنها با بالا بودن ترمز دستی و گرفتن نیم کلاچ امکان داشته ، به نحوی که خودرو در دنده 4 ویا 5 باشد اگر در این زمان که نیم کلاچ گرفته اید خودرو خاموش شد ، صفحه کلاچ سالم است و اگر خودرو خاموش نگردد و همچنان با برداشتن پا از روی کلاچ موتور در حالت دنده به کار خود ادامه بدهد این نشان گر سر خوردن صفحه بر روی دیسک و به عبارت دیگر نشانگر گر اتمام عمر صفحه کلاچ است . به غیر از این تست در زمان توقف خودرو پدال کلاچ را چندین مرتبه فشار دهید و از سفتی و ارتفاع مناسب رها سازی کلاچ در پدال ، اطمینان کافی را حاصل نمایید . این خودرو را نیز به مانند خودروهای اتوماتیک در بزرگراه در دنده های 1 ، 2 و 3 تست نمایید و تمام موارد بالا را نیز در هنگام حرکت حتما بررسی نمایید . برای اطمینان از سلامت گیربکس دستی ، در زمان قبل از تعویض دنده و پس از آن دست خود را حتما از روی دنده برداشته و توجه نمایید که آیا دنده بیرون می زند از جای خویش و یا به سختی درگیر می شود و یا اینکه صدای درگیر شدن دنده ها شنیده می شود ( ساییده شدن و درگیر نشدن دنده ها با یکدیگر ) ، در صورتی که این موارد مشاهده نموده اید ، گیربکس ایراد فنی داشته و ترجیحا از خرید چنین خودرویی صرف نظر نمایید .
در هنگام رانندگی حتما به عملکرد سیستم ترمز دقت نمایید ، زیرا این سیستم نقشی حیاتی در هر خودرویی داشته و اگر سالم باشد میتواند باعث آرامش شما در رانندگی باشد و اگر ناسالم باشد ، این سیستم ابدا تکیه گاهی مناسب برای اعتماد شما نیست ، در زمانی که توقف داشته اید ، حتما چند بار پشت سر هم پدال ترمز را فشار دهید تا از سالم بودن ( در اصطلاح سفت بودن و پر بودن سیستم ترمز خودرو ) ، اطمینان پیدا نمایید و در زمان حرکت خودرو نیز هم زمانی که دنده درگیر است ترمز را تست نمایید و هم زمانی که دنده را در حالت خلاص قرار می دهید ، ترمز را تست نمایید ، در هر حالت و در هر صورت پدال ترمز نباید زیر پای شما خالی گردد و یا احساس نمایید که سیستم ترمز دیر به نیاز شما ( همان ترمز گیری ) پاسخ می دهد .
در کل مطالبی که به آن ها اشاره گردید ، تنها موارد و مطالبی بودند که برای یک کاربر آماتور بیشتر مورد توجه واقع گردد و اگر در خرید خودروی کارکرده تبحر کافی را ندارید ، حتما با کارشناسان مربوطه مشاوره داشته باشید ، خودرو را از مراکز مجاز خرید و فروش که در شهر های بزرگ وجود دارند تهیه نمایید و یا به نمایشگاه های خودرو معتبر و منصف مراجعه نمایید و در نهایت نیز حتما از تعمیرکاران حرفه ای و با سابقه خودروها راهنمایی و مشاوره بگیرید ، چرا که ایشان از همگان بهتر هر خودرویی را می شناسند و بهتر می توانند شما را در امر خرید خودرو راهنمایی نمایند .
در پایان برای شما دوستان گرامی چک لیست مناسبی را طراحی و آماده نموده ایم و در آن برخی از مواردی که ممکن است با مراجعه به آن بتوانید به بررسی خودرویی که قصد خرید آنرا دارید ، پرداخته و همراه مناسبی برای شما جهت خرید یک خودروی دست دوم و مناسب باشد .
گردآورندگان :
آقای نجاتی
علی خیرخواه
منابع و مآخذ :
با الهاماتی از کتاب راهنمای خرید خودرو دست دوم ، تالیف محمد رحیمی ، انتشارات چرتکه ، چاپ اول .
با تشکر از استاد امیرحسین کنجوری و تجاربی که ایشان در اختیار مولفین این مجموعه قرار داده اند .
منبع: CAR.IR